Contents
Diễn ngôn là gì? một bài luận là gì? Làm thế nào là một bài luận có cấu trúc? Hãy theo dõi thông tin trong bài viết để giải đáp thắc mắc trên.
MỤC LỤC
1. Văn nghị luận là gì?
Nghị luận được định nghĩa là hình thức hoặc phương thức văn bản mà nội dung chủ yếu là bàn luận về một đối tượng, có thể là đời sống, chính trị, xã hội hoặc một tác phẩm văn học, nhằm đưa ra lập luận và cung cấp dẫn chứng thuyết phục người đọc.
Bên cạnh đó, lập luận còn là những lời tâm huyết mà tác giả/diễn giả muốn gửi gắm đến người đọc/người nghe.
2. Văn nghị luận và đặc điểm của chúng
Văn nghị luận được hiểu là hình thức viết mà tác giả viết bài chủ yếu sử dụng lí lẽ, dẫn chứng rồi trình bày các luận điểm để thể hiện suy nghĩ, quan điểm của mình về một tác phẩm, đề tài.
Lối hành văn này nhằm giúp người nghe, người đọc tin tưởng, hiểu tác giả, diễn giả đồng hành cùng họ.
Một bài văn nghị luận bao giờ cũng có luận điểm, luận cứ và luận chứng. Luận điểm, cụ thể là ý kiến thể hiện quan điểm của bài viết. Thường thì luận điểm được thể hiện thông qua một phán đoán có ý nghĩa khẳng định bản chất của khía cạnh nội dung được triển khai và từ đó làm sáng tỏ luận đề. Trong bài văn nghị luận, các luận điểm được trình bày và sắp xếp theo trình tự hợp lý, có dẫn chứng và lập luận phù hợp.
Thông thường mỗi bài văn nghị luận đều có các luận điểm: luận điểm chính, luận điểm, kết cấu lập luận.
Luận cứ là những lập luận và bằng chứng được tác giả trình bày để làm rõ quan điểm. Về lập luận, đây là từ để chỉ cách tổ chức, vận dụng dẫn chứng, lập luận sao cho lập luận có sức thuyết phục, nổi bật. Trong lập luận có các phương pháp quy nạp, so sánh, phân tích, suy luận, tổng hợp để đảm bảo tính hợp lý.
3. Cấu trúc của một bài văn nghị luận
Bài văn nghị luận bao gồm luận đề, luận cứ và luận chứng. Kết cấu bê tông như sau:
- Dẫn nhập (Problem): Nêu vấn đề và đưa ra luận điểm cơ bản
- Thân bài (Giải quyết vấn đề): Trình bày lập luận và thuyết phục người nghe bằng cách đưa ra bằng chứng và lập luận phù hợp
- Kết luận (Kết thúc vấn đề): Khẳng định ý nghĩa và tầm quan trọng của vấn đề
Tác giả có thể đặt nhiều dàn ý khác nhau tuỳ theo vấn đề và đối tượng mà họ cần thuyết phục. Tuy nhiên, khi sắp xếp nó, cần tuân thủ một số quy tắc:
- Các luận cứ phải có giá trị ngang nhau và cùng có chức năng làm sáng tỏ vấn đề trọng tâm
- Ý nhỏ cần làm rõ ý lớn và trình bày rõ ràng tránh trùng lặp công sức
- Không phải tất cả các ý tưởng đều cần được trình bày đồng đều hoặc được phân tích kỹ lưỡng, nghĩa là chỉ cần nói như vậy là đủ
4. Các kiểu bài văn nghị luận phổ biến
bình luận xã hội
Đây là những bài viết nói về các vấn đề trong xã hội, các hiện tượng tích cực và tiêu cực, hoặc các tư tưởng đạo đức cụ thể nảy sinh. Ngoài ra, phần nghị luận xã hội còn xoay quanh vấn đề môi trường, thiên nhiên…
Có hai loại chính trong diễn ngôn xã hội:
- Nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống: Kiểu văn nghị luận về những sự việc, hiện tượng có ý nghĩa cụ thể trong đời sống, có thể chê hoặc khen.
Nội dung của loại bài này phải làm rõ các sự việc, hiện tượng, chỉ ra mặt đúng, sai và tác động của vấn đề đối với xã hội. Ngoài ra, cũng cần thể hiện thái độ từ chối hoặc tán thành…
Hình thức: Kết cấu bài làm có tính kết luận, luận điểm rõ ràng, có nhận xét ngắn gọn nhưng vẫn phải bày tỏ quan điểm.
- Nghị luận về một tư tưởng, đạo đức cụ thể: Đây là dạng bài viết về đạo đức của xã hội, lối sống hay tư tưởng của một bộ phận nào đó trong cuộc sống hiện nay.
Nội dung: Cần chỉ ra những vấn đề về tư tưởng, tác nhân, đồng thời phân tích thông qua dẫn chứng, đối chiếu, so sánh, chỉ ra mặt tốt, mặt chưa tốt, đúng sai của vấn đề.
Hình thức: Cấu trúc gồm 3 phần cụ thể và hơn hết là có sự sắp xếp hợp lý, lập luận đúng, rõ ràng dễ hiểu.
nghị luận văn học
Đây là dạng bài nghị luận về các vấn đề liên quan đến tác phẩm văn học, bao gồm các yếu tố về tác phẩm và tác giả. Người viết bài nghị luận văn học thường sẽ trình bày những suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về nội dung tác phẩm, hoặc bày tỏ sự tán thành hoặc không tán thành.
tiểu luận văn học bao gồm:
- Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ: Tác giả đánh giá, nhận xét về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, đoạn thơ này.
Nội dung: Cần tập trung phân tích các yếu tố như hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, giá trị nghệ thuật và nội dung, tư tưởng để gọi tên những giá trị liên quan của đoạn thơ, đoạn thơ.
Hình thức: Bài viết được trình bày với bố cục rõ ràng, mạch lạc, lời văn chặt chẽ thể hiện sự chân thành.
- Nghị luận về tác phẩm văn xuôi: Đây là hình thức mà tác giả sẽ trình bày đánh giá, nhận xét của mình về các nhân vật trong tác phẩm.
Nội dung: Đưa ra nhận xét, đánh giá về tác phẩm văn xuôi này. Mọi thứ đều phải dựa trên ý nghĩa cốt truyện, giá trị hiện thực và tính cách được thể hiện trong tác phẩm. Tác giả phải trình bày luận điểm, luận cứ rõ ràng để thuyết phục người đọc về những nhận định, bình luận của mình.
Hình thức: Bài viết có bố cục mạch lạc, lời văn súc tích gợi cảm.
5. Bài văn nghị luận có những thao tác lập luận nào?
Tìm hiểu các thao tác lập luận sau để biết cách viết bài văn nghị luận hay hơn.
Thao tác phân tích:
- Tìm hiểu chức năng biểu đạt của từng chi tiết
- Liên tưởng, tưởng tượng để có thể mở rộng nội dung có ý nghĩa
- Một số phương pháp phân tích phổ biến: phân loại đối tượng, chia nhỏ đối tượng, liên hệ, so sánh, đối chiếu hoặc định nghĩa…
thao tác giải thích
- Giải thích cơ bản về từ ngữ, nghĩa đen, nghĩa bóng hoặc thuật ngữ khó hiểu
- Giải thích toàn bộ vấn đề dựa trên cách giải thích trên, chú ý đến nghĩa hàm ẩn và nghĩa tường minh
thao tác bình luận
- Đề cập đến các ý kiến về chủ đề thảo luận
- Nhận xét, đánh giá vấn đề: Phải có thái độ đúng đắn, có tiêu chí đánh giá
chứng minh hành động
- Nói về sự tỉnh táo
- Chỉ vào dẫn chứng và đưa ra dẫn chứng: Chứng minh thuyết phục hơn bằng cách phân tích các dẫn chứng đã cho. Bạn cũng có thể giải thích trước rồi trích dẫn
thao tác so sánh
- Nhận xét về chủ đề thảo luận, tìm chủ đề tương phản hoặc tương đồng, hoặc cả hai
- Thể hiện sự tương đồng giữa các đối tượng
- Chỉ ra điểm khác nhau của các bài dựa vào nội dung sắp học
- Xác định giá trị cụ thể
quá trình từ chối
Bác bỏ một ý kiến sai có thể được thực hiện theo nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như: B. bác bỏ luận cứ, bác bỏ luận cứ, bác bỏ luận cứ. Một sự kết hợp của 3 cách này cũng có thể.
- Từ chối tranh luận: Chỉ ra những điểm mâu thuẫn và thiếu logic trong lập luận của đối phương
- Bác Bỏ Lập Luận: Chỉ ra những điều sai sự thật và sai sót trong bằng chứng và lập luận
- Bác bỏ luận đề: có 2 cách là dùng suy luận hoặc dùng thực tế
6. Một số lỗi dễ mắc phải khi viết luận
- Mở bài, kết thúc không thành công
Một bài viết thường được đánh giá cao hay không phụ thuộc vào cách bạn viết phần mở đầu và cách bạn dẫn dắt chủ đề ở những đoạn tiếp theo. Tuy nhiên, nhiều bạn viết phần mở đầu rất lan man kéo dài đến nửa trang mà chưa đi vào được trọng tâm của vấn đề. Do đó, bài viết không cô đọng vấn đề và gây phản cảm cho người đọc.
Để tránh sai lầm này, bạn có thể dẫn dắt phần mở đầu một cách trực tiếp hoặc gián tiếp. Tuy nhiên, nếu bạn không chắc về chữ viết của mình, bạn nên hạn chế sử dụng cách giới thiệu gián tiếp, vì điều này có thể tạo điểm trừ trong mắt giám khảo.
Kết lại phải nhìn nhận, khẳng định vấn đề để từ đó rút ra bài học. Hơn nữa, không nên phân tích vấn đề khác ở đây.
- Nhầm lẫn, không xác định đúng dạng chủ đề
Chúng có thể lạc đề và lạc đề nếu bạn xác định sai các loại chủ đề. Vì vậy, bạn phải đọc kỹ đề và xác định từ khóa chính để tránh mắc lỗi này. Sau khi tiêu điểm được thiết lập, hãy bắt đầu phác thảo và chỉnh sửa các điểm.
- Viết dài dòng, không súc tích
Một bài văn nghị luận dài vài trang nhưng lan man, lạc đề có thể không ghi điểm bằng bài văn một trang nhưng ngắn gọn, súc tích. Một bài viết dài rất dễ xảy ra tình trạng trùng ý, trùng điểm. Theo đó, bài luận trong câu có thể bị nhầm lẫn. Vì vậy, các em cần đặc biệt lưu ý để không mắc lỗi và từ đó đạt điểm cao hơn cho bài viết này.
Theo kinh nghiệm của những giáo viên kỳ cựu, một bài văn xã hội chỉ nên khoảng 200 từ. Ngôn ngữ sử dụng cần ngắn gọn, cô đọng, súc tích tránh lạc đề, lặp ý. Lúc này, học sinh có nhiều thời gian hơn để tiếp tục viết bài nghị luận văn học.
Bài viết trên đã giải thích lập luận là gì, bố cục của một bài văn nghị luận cũng như các thao tác lập luận của kiểu bài văn này. Điều này sẽ giúp bạn hiểu thêm về các bài luận lập luận và làm thế nào để tạo ra các bài luận lập luận tốt hơn. Chúc may mắn với bài tiểu luận của bạn.
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học